Szkolenia motywacyjne – jak zacząć działać?

Szkolenia motywacyjne dla pracowników mają duże znaczenie. Potwierdzić to może wielu HR-owców i osób, w których obszarze działalności leży zarządzanie zasobami ludzkimi).

 Od motywacji pracowników zależy nie tylko jakość wykonywanej przez nich pracy, ale i wyniki finansowe firmy.  Niestety, motywowanie pracowników nie jest łatwym zadaniem i w dużej mierze zależy od indywidualnych uwarunkowań. Jeżeli powierzysz podwładnym zbyt łatwe, monotonne zadania, będą oni czuli, że ich talent marnuje się w obecnym miejscu pracy. Z drugiej strony jednak powieszenie poprzeczki zbyt wysoko może spowodować, że pracowników ogarnie frustracja, gdy nie będą w stanie osiągnąć zadowalających rezultatów. Oczywiście nie da się długo utrzymać wysokiej motywacji, gdy zarobki są głodowe, jednak w wielu wypadkach kluczowe mogą być aspekty pozapłacowe.

Dobrym sposobem na zwiększenie efektywności pracy mogą być szkolenia motywacyjne (pisaliśmy także: Szkolenia z efektywności oraz Szkolenia dla HR). Jeżeli czujesz, że stoisz w miejscu i chciałbyś w końcu zacząć działać lub zastanawiasz się nad tym, w jaki sposób poprawić jakość pracy Twojego zespołu, sprawdź, czym jest motywacja, jak można ją poprawić i poznaj ofertę szkoleń motywacyjnych.

Szkolenia motywacyjne – czym w ogóle jest motywacja?

Na początek warto zdefiniować i dokładnie wyjaśnić słowo „motywacja”, tak aby nikt nie miał wątpliwości, o czym mowa. Tym terminem określamy ogół czynników (świadomych lub nie), które wpływają na pobudzenie jednostki do działania.  Wyraz ten pochodzi od łacińskich słów „motivus” – ruchomy i „motus” ruch.  Motywacja jest gotowością do podjęcia określonych działań lub odpowiedniego ukierunkowania swoich wysiłków. Aby osiągnąć wysoki poziom umiejętności – na przykład w pracy, w sporcie, nauce czy sztuce, konieczne jest opanowanie motywacji, w taki sposób aby ta wymuszała na nas stałe i konsekwentne, przemyślane działanie. 

Oczywiście, nie zawsze motywacja pojawia się naturalnie. Procesy motywacyjne służą temu, by ukierunkowywać jednostkę na osiąganie określonych, istotnych z jej punktu widzenia (lub z punktu widzenia organizacji) celów.

Motywacja pracowników w pracy

Odpowiednia motywacja szczególnie istotna jest w miejscu pracy. W dzisiejszym, bardzo konkurencyjnym środowisku biznesowym motywacja pracowników jest wręcz kluczowa w kontekście sukcesów firmy.  Pracodawcy, będąc świadomi tego, stosują różnego rodzaju działania, które mają na celu korzystnie wpływać na motywację członków zespołu. Jednym z podstawowych sposobów motywowania pracowników jest system wynagrodzeń. Wysokość pensji oraz różnego rodzaju dodatków i premii ma ogromny wpływ na to, jak bardzo jesteś zaangażowany w swoją pracę.

Trudno oczekiwać, że pracownik, który zarabia pensję minimalną, będzie w pełni zaangażowany w wykonywanie pracy, która wymaga doświadczenia i specjalistycznej wiedzy – najprawdopodobniej, gdy tylko pojawi się taka możliwość, odejdzie do konkurencji. Z drugiej strony należy mieć świadomość, że w niektórych sytuacjach inne aspekty mają równie duże lub większe znaczenie niż samo wynagrodzenie. Warto wśród nich wymienić:

• benefity pozapłacowe (na przykład ubezpieczenia czy udział w szkoleniu opłacony przez pracodawcę);
• atmosferę w miejscu pracy, relacje w zespole;
• utożsamianie się z wynikiem zadania, znaczenie poszczególnych zadań;
• różnorodność otrzymywanych zadań i umiejętności wykorzystywanych w pracy;
• poczucie rozwoju, możliwość awansu;
• informacje zwrotne o wynikach pracy.

Rodzaje motywacji

• Motywacja wewnętrzna – to motywacja, która wynika z wewnętrznych potrzeb człowieka, jego aspiracji, pragnień, które są dla niego ważne i które sam z własnej woli chce zaspokajać, gdyż służy to osiągnięciu wyznaczonych przez siebie samego celu. Dobrym przykładem motywacji wewnętrznej może być motywacja do nauki, która jest powodowana przede wszystkim chęcią do zdobywania wiedzy z interesującej Cię dziedziny, czy motywacja do treningów – gdy chodzi o efekty, jakimi jest zadowolenie z dobrej formy i sylwetki. W tych przypadkach działa mechanizm wewnętrznej nagrody. Wykonanie określonych zadań samo w sobie przynosi satysfakcję. 
• Motywacja zewnętrzna – wiąże się z zachętami do działania z zewnątrz, poprzez określony system „kar i nagród”. Pasuje w tym kontekście potoczne określenie „metoda kija i marchewki”. Podjęcie działania motywowane jest przede wszystkim chęcią otrzymania określonej nagrody lub uniknięcia kary. O motywacji zewnętrznej można mówić w sytuacji, gdy dana osoba sama w sobie nie jest przekonana, że powinna coś zrobić, jednak zmusza się do tego ze względu na określone okoliczności – przykładem może być uczeń, który odrabia pracę domową, by nie narazić się na złe oceny i gniew rodziców; pracownik, który chce zasłużyć na premię lub uniknąć zwolnienia.
• W przypadku motywacji zewnętrznej możemy mówić o motywacji dodatniej i ujemnej. Motywacja dodatnia ujemna (negatywna) działa w oparciu o strach przed uniknięciem kary. Nie zawsze jest to skuteczna metoda, gdyż zbyt duży stres może powodować paraliż, tłumić samodzielne działania i inicjatywę, rozwój.

Dawniej podczas kursów motywacji i szkoleń z motywowania pracowników uczono przede wszystkim tego, jak skutecznie wykorzystywać motywację zewnętrzną do tego, by podnosić jakość pracy pracowników. To wiąże się z wdrożeniem w organizacji systemu różnego rodzaju kar (lęk przed zwolnieniem, utrata premii) oraz nagród (premie, perspektywa awansu, dodatkowe benefity). Obecnie jednak to podejście uchodzi za przestarzałe i nie do końca skuteczne, nie pozwalające osiągać najlepszych wyników.

Sprawdź także: Jakie mogą być szkolenia dla pracowników

Najlepsze szkolenia motywacyjne służą znalezieniu metod, które mają na celu pobudzanie motywacji wewnętrznej – sprawieniu, że pracownik sam będzie miał wewnętrzną potrzebę, by być coraz lepszym w pracy i ciągle się rozwijać. Myślisz, że to niemożliwe? Najlepsi szkoleniowcy udowadniają, że jak najbardziej!

Poziomy motywacji

Wyróżnia się trzy podstawowe poziomy motywacji:

• Podporządkowanie – pracownik uważnie słucha poleceń przełożonego i starannie je wykonuje. Robi to w celu uniknięcia kary (nagana, zwolnienie), lub zasłużenia na nagrodę (na przykład premia, awans). Na tym poziomie nie występuje samodzielne myślenie, nie ma miejsca na własne inicjatywy czy kreatywność.
• Identyfikacja celu – pracownik rozumie cel i wartość, jaka wynika z jego osiągnięcia. Muszą być one wyraźnie zakomunikowane, tak aby nie było wątpliwości, do czego dąży firma i jaki jest cel wykonywanej pracy.
• Zaangażowanie – na tym poziomie pracownik zaczyna uważać cel firmy za własny. Aby było to możliwe, musi poczuć własną odpowiedzialność za wykonywane zadanie, a także zrozumieć, że realizacja celu jest jak najbardziej w jego interesie. Wtedy zaczyna myśleć samodzielnie i kreatywnie, stając się najbardziej efektywnym w pracy.

Dlaczego warto zdecydować się na udział w szkoleniu motywacyjnym?

Bardzo wielu pracodawców i menadżerów ma problem z efektywnym motywowaniem pracowników. Często bazują oni na pobudzaniu motywacji zewnętrznej – stosują tradycyjny system kar i nagród, który działa tak długo, jak firma ma pieniądze, by dawać wysokie premie (lub jak długo pracownicy boją się utraty pracy). Gdy jednak firma nie może już sobie pozwolić na dalsze podwyżki, lub pracownicy mają możliwość odejścia do konkurencji, podejmowane dotychczas działania okazują się niewystarczające. W takich sytuacjach organizacje często podejmują kroki, które pracownicy odbierają jako śmieszne czy niepoważne. Do legendy przeszły już żarty z „owocowych wtorków”, czy kuszenia perspektywą pracy w „młodym, dynamicznym zespole”. Dobrze dobrany kurs z motywowania pracowników pozwala przede wszystkim zrozumieć perspektywę zatrudnionych i wypracować system motywacji, który sprawi, że zaczną oni utożsamiać swoje cele z celami firmy. Możliwości rozwoju, odpowiednia atmosfera w pracy, 

Czym kierować się podczas wyboru szkolenia motywacyjnego?

Oferta różnego rodzaju szkoleń i treningów motywacyjnych dostępnych na rynku jest bardzo szeroka. Bardzo często ich reklamy wyglądają kusząco, nie każdy kurs jednak będzie odpowiedni dla każdego. Przy wyborze szkoleń motywacyjnych nie warto kierować się nigdy wyłącznie kryterium najniższej ceny. Może okazać się, że bardzo tanie szkolenie jest zupełnie niewarte swojej ceny, gdyż nie dowiesz się na nim zupełnie niczego nowego, co mogłoby być w jakikolwiek sposób przydatne dla Twojej firmy.

• Prowadzący – zawsze decydując się na udział w szkoleniu motywacyjnym lub wysłanie na nie pracownika warto dokładnie sprawdzić, kto będzie je prowadził. Koniecznie sprawdź, jakie wykształcenie i doświadczenie ma szkoleniowiec. W niektórych przypadkach może okazać się, że atrakcyjna cena kursu wynika z faktu, że prowadzi je osoba, która sama ma niewielkie doświadczenie i powinna jeszcze bardzo wiele się nauczyć. W niektórych przypadkach kursy oferowane są przez większe firmy szkoleniowe, które zatrudniają wielu szkoleniowców. W takim przypadku podpisując umowę zawsze warto w niej sprecyzować, kto będzie odpowiedzialny za prowadzenie twojego szkolenia. W przeciwnym razie może się okazać, że co prawda, firma zatrudnia wielu doświadczonych ekspertów, ale akurat na Twoje szkolenie wyśle stażystę. 
• Szkolenie zaprojektowane z uwzględnieniem potrzeb konkretnej branży – dobrym rozwiązaniem będzie udział w szkoleniu motywacyjnym, które zostało zaprojektowane specjalnie z myślą o specjalistach zatrudnionych w konkretnej branży. Niestety, podczas szkoleń „ogólnych” czy też „otwartych” musisz liczyć się z tym, że podawane przykłady często nie będą miały niewiele wspólnego z codziennością w Twojej firmie. Prowadzący może również nie rozumieć specyfiki niektórych niszowych problemów, które są charakterystyczne dla Twojej branży.
• Program szkolenia motywacyjnego – to zawsze bez wątpienia jedna z najważniejszych kwestii przy wyborze szkolenia. Zapoznając się z programem możesz stwierdzić, ile czasu zostanie poświęcone na poszczególne kwestie, czy masz szansę nauczyć się tego, co jest dla Ciebie ważne, czy odpowiada Ci poziom szkolenia i czy jest ono odpowiednio pogłębione. Jeżeli firma szkoleniowa nie udostępnia programu np. na swojej stronie, warto zawsze o niego zapytać. Nie ma sensu decydować się na wybór szkolenia, którego programu nie masz. Jeżeli program zawiera wiele banałów i ogólników, może być to również znakiem, że poziom szkolenia będzie niski.
• Co uwzględnia cena szkolenia – w niektórych przypadkach wysoki koszt może być związany na przykład z wynajmem drogiej sali konferencyjnej, co wcale nie przekłada się na wysoki poziom merytoryczny. Wyjątkowo niska cena może znacznie wzrosnąć, gdy uczestnicy będą musieli zakupić drogie materiały lub gdy zdecydujesz się zamówić dodatkowe usługi takie jak poczęstunek dla uczestników. Zawsze warto dokładnie upewnić się, jaką liczbę zajęć obejmuje kurs i omówić wszystkie ewentualne dodatkowe koszty związane z organizacją szkolenia. Dzięki temu będziesz mieć pewność, za co płacisz i że nie spotka Cię żadna niemiła niespodzianka.
• Zajęcia ukierunkowane na praktykę – idealne szkolenie motywacyjne łączy wiedzę teoretyczną z praktyką. Dobrze, jeżeli po wykładzie następuje seria ćwiczeń praktycznych, które pozwalają sprawdzić, czy będziesz umiał wykorzystać wykorzystać przekazane informacje w praktyce. Zwróć uwagę na to, że większość firm szkoleniowych informuje o tym, że kładą nacisk na praktykę. Warto wcześniej dokładnie dopytać, na czym będzie to konkretnie polegało. Niekiedy część praktyczna jest bardzo uboga i traktowana po macoszemu.
• Dopasowanie do potrzeb Twojej firmy – oczywiście można by stworzyć „ranking szkoleń motywacyjnych” i wskazać te szkolenia, które są prowadzone rzetelnie, oraz takie, od których lepiej trzymać się z daleka. Nie ma jednak jednego szkolenia, które pasowałoby absolutnie wszystkim. Każda firma ma nieco inne potrzeby i profil działalności; a każdy pracownik inną wiedzę i doświadczenia. Z tego powodu zawsze należy dokładnie sprawdzić, czy program szkolenia odpowiada potrzebom Twojej firmy. Można zdecydować się na wybór szkolenia realizowanego według ustalonego wcześniej scenariusza (takie szkolenia mogą być nieco tańsze) lub szkolenia dedykowanego, które zostało zaprojektowane specjalnie z myślą o konkretnej firmie.

Od czego zależy skuteczność szkoleń motywacyjnych?

Pomimo bardzo wielu korzyści, jakie oznacza dla firmy udział pracowników w szkoleniach motywacyjnych, należy pamiętać o tym, że nie są one cudowną receptą, która pozwoli automatycznie rozwiązać problemy i zmienić podejście zatrudnionych. Niektóre organizacje, mimo że wydają ogromne kwoty na różnego rodzaju kursy z motywacji, nie osiągają zadowalających wyników. Dlaczego tak się dzieje? Należy pamiętać o tym, że podczas szkolenia można jedynie uzyskać pewną wiedzę i wskazówki, odnośnie tego, jak najlepiej motywować pracowników, w bezpiecznych warunkach przećwiczyć zachowania w różnych sytuacjach, które mogą wydarzyć się w rzeczywistości.

Aby  jednak w przedsiębiorstwie widoczne były konkretne efekty, nie wystarczy przyswojenie teorii. Kadra zarządzająca w firmie musi być otwarta na zmiany, chcieć wprowadzić w życie to, co było ćwiczone na kursie (pisaliśmy na innym blogu: Jak zarządzać pracownikami oraz Jak poprawić efektywność pracy i Kierowanie zespołem). Bez tej gotowości, żaden, nawet najlepiej prowadzony kurs, nie przełoży się na większą motywację pracowników, a tym samym poprawę jakości ich pracy i finansowe korzyści dla firmy.

Jak skutecznie motywować pracowników w firmie lub organizacji?

Przedstawiamy wybrane porady od osób prowadzących treningi motywacyjne dla firm.

1. Doceniaj indywidualność pracowników – nikt nie lubi czuć się nic nieznaczącym trybikiem w maszynie. To bardzo ważne, by przełożony widział w pracownikach zespół złożony z indywidualności, a nie anonimową masę pracowników. Zwracaj uwagę na unikatową drogę każdego z podwładnych, jego doświadczenia, marzenia i aspiracje. Poznając je i odwołując się do nich, możesz osiągnąć najlepsze wyniki.
2. Dbaj o dobrą komunikację w firmie – skuteczna komunikacja w zespołach i między różnymi działami firmy to podstawa. Trudno utrzymać wysoką motywację pracowników, jeżeli często dochodzi do nieporozumień i dezorganizacji, a ich pytania pozostają bez odpowiedzi. Działania zmierzające ku poprawie motywacji warto rozpocząć od usprawnienia kanałów komunikacji, tak aby pozbyć się chaosu informacyjnego, który łatwo przeradza się w chaos organizacyjny. Stwórz system, który pozwoli Ci nie tylko się przejrzyście komunikować, ale i czerpać informację zwrotną.
3. Dostrzegaj wysiłki pracowników i ich zaangażowanie – nic tak nie demotywuje, jak poczucie, że nikt tam naprawdę nie dostrzega wysiłków, które wkładamy w codzienną pracę. Wielu pracowników stopniowo dochodzi do wniosku, że skoro i tak ich starania nie są dostrzegane, to nie warto robić zbyt wiele, wychodzić poza niezbędne minimum. Z tego powodu tak ważne jest, by przełożony pokazał pracownikom, że widzi ich starania, wysiłki, rozwój. Niekiedy nawet wskazanie błędów może być bardziej motywujące niż milczenie. Z całą pewnością gdy pracownik bardzo dobrze wywiązuje się ze zleconych zadań, warto mu to powiedzieć. To może sprawić, że poczuje, że jego wysiłki mają sens. I będzie starał się bardziej.
4. Dbaj o integrację w firmie – integracja jest kolejnym aspektem, który decyduje o poziomie motywacji pracowników. Najbardziej wydajnie pracują Ci pracownicy, którzy rzeczywiście czują się częścią zespołu. Stosunki z kolegami i koleżankami pracy w bardzo wielu wypadkach mają wpływ na efektywność wykonywanej pracy. Organizując firmowe wydarzenia, wyjazdy integracyjne czy różnego rodzaju imprezy, możesz sprawić, że pracownicy poszczególnych działów dobrze poznają się ze sobą. To może mieć niebagatelny wpływ na komunikację w firmie, a przez to również na wydajność pracy (pisaliśmy: Szkolenia online dla menedżerów).
5. Dawaj swoim pracownikom benefity, które naprawdę będą dla nich atrakcyjne – projektując system benefitów dla pracowników w firmie, warto zastanowić się, czy oferowane korzyści rzeczywiście mogą przełożyć się na konkretny pożytek dla pracowników. Nie chodzi jedynie o to, by dodać kolejną pozycję na liście benefitów. Być może w biurze, gdzie pracują głównie osoby w wieku przedemerytalnym, karta Multisport nie będzie najlepszym wyborem, gdyż większość pracowników i tak nie jest szczególnie zainteresowana zajęciami sportowymi. System zniżek pracowniczych na produkty oferowane przez firmę może nie być postrzegany jako szczególna korzyść, gdy w ofercie znajdują się produkty bardzo drogie lub niszowe. Dobrym pomysłem może być natomiast zapytanie pracowników w ankiecie, co sądzą o poszczególnych możliwościach. W dużych firmach dobrze sprawdza się system kafeteryjny, który pozwala wybierać pracownikom korzyści spośród kilku opcji.

Szkolenie motywacyjne online czy stacjonarne?

Obecnie szkolenia i kursy motywacyjne w bardzo wielu przypadkach organizowane są w formie zdalnej. Ma to swoje plusy i minusy. Zwolennicy kursów zdalnych podkreślają, że obecnie technologie pozwalają na to, by w sposób efektowny przekazywać wiedzę w formie online – wszystko zależy od programu, wiedzy i organizacji zajęć przez prowadzącego. Kursy online są często znacznie tańsze niż te prowadzone w formie stacjonarnej – wiąże się to z faktem, że odpada wiele kosztów związanych z organizacją szkolenia w tradycyjnej formie: koszt wynajmu sali, dojazdu na miejsce, zwolnienia pracowników na dłużej z codziennych obowiązków. Z drugiej strony są osoby, które argumentują, że komputer nigdy nie zastąpi interakcji z żywym człowiekiem i możliwość spotkania twarzą w twarz z prowadzącym i kolegami z zespołu znacznie korzystniej wpływa na interakcje.

Należy pamiętać również o tym, że o ile niektórzy z pracowników są przyzwyczajeni do formy zdalnej, to dla innych – zwłaszcza starszych, udział w szkoleniu online może być nie lada wyzwaniem. Zamiast skupiać się na wiedzy ze szkolenia, mogą stresować się formą kursu. Nie ma jednej dobrej odpowiedzi na pytanie, jaki kurs motywacyjny będzie najlepszy, wszystko zależy od potrzeb uczestników.

Pisaliśmy: Prokrastynacja oraz Szkolenia z zarządzania projektami i Szkolenia z zarządzania personelem

Motywacja pracowników zależy od bardzo wielu różnych czynników: uznania, możliwości rozwoju osobistego, poczucia afiliacji, zgodności wykonywanej pracy z własnymi zainteresowaniami. Pracodawcy, którzy je dostrzegą i będą potrafili uwzględnić przy projektowaniu pracy zespołu, mogą liczyć na to, że efekty pracy będą znacznie lepsze. Kurs motywowania pracowników pokaże Ci, jak w pełni wykorzystać ich potencjał (i że nie jest to uzależnione wyłącznie od kwestii finansowych).